Նախագիծ 1. <<Անօրգանական նյութերի հիմնական դասերի վերաբերյալ գիտելիքների ընդհանրացում>>
Նպատակը` հեռավար ինքնակրթություն
Խորհրդատվությունը դասացուցակով« Microsoft Teams հարթակում
Հարցեր և վարժություններ.
☆֊ Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերը ըստ բաղադրության, սահմանեք, գրեք օրինակներ…
նյութերը լինում են պարզ և բարդ
Պարզ նյութերը բաղկացած են միայն մեկ տարրի ատոմներից, իսկ բարդ նյութերը՝ մի քանի տարրի ատոմներից:
☆֊ Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերը ըստ ծագումնաբանության, գրեք օրինակներ…
Օրգանական և անօրգանական
Օրգանական նյութերը այն բարդ միացություններն են որոնց կազմի մեջ են մտնւմ ջրածին, թթվածինց,ածխածին:
Անօրգանական միացությունների մեծ մասը չի պարունակում ածխածնի, բացառությամբ որոշ նյութերի, ինչպիսիք են կարբոնատները և ցիանիդները, որոնք պատմական պատճառներով դասակարգվել են որպես անօրգանական:
☆֊ Անօրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք, գրեք օրինակներ…
Ջուր(H2O),կերակրի աղ(NaCl),երկաթ(Fe) և այլն։
☆֊ Օրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք…
Օրինակ՝ գինու սպիրտ(C₂H₆O),գլյուկոզ(C₆H₁₂O₆)ացետոն(C₃H₆O) և այլն։
☆֊ Ո՞ր նյութերն են ավելի շատ, օրգանականը, թե՞ անօրգանականը, պատասխանը հիմնավորեք…
Անօրգանականն նյութերը ավելի շատ են ,քանի որ ո՛չ բոլոր տարրերն են պարունակում ածխածին։
☆֊ Հետևյալ նյութերից ընտրեք անօրգանական նյութերը և գրեք դրանց քիմիական բանձևերը. թթվածին(անօրգանական, O), կերակրի աղ(անօրգանական, NaCl), շաքար(օրգանական,C12H22O11), երկաթ(անօրգանական, Fe), ջուր(անօրգանական, H2O), քլոր(անօրգանական, Cl), խմելու սոդա(օրգանական,NaHCO₃), գլյուկոզ(օրգանական, C₆H₁₂O₆),ծծմբական թթու(անօրգանական,H₂SO₄) ազոտ(անօրգանական,N), սպիտակուց(օրգանական(C9H11NO3), պղինձ(անօրգանական,Cu)գինու սպիրտ(օրգանական,C₂H₆O), ածխաթթու գազ(անօրգանական,CO₂), շմոլ գազ(անօրգանական,Co), ճարպ(օրգանական):
☆֊ Որոշեք Ձեր ընտրած բարդ անօրգանական նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները`Mr, որակական և քանակական բաղադրությունները՝ տարրերի զանգվածային հարաբերությունները, զանգվածային և մոլային բաժինները:
H₂SO₄.
Mr(H₂SO₄)=1⋅2+32+16⋅4=2+32+64=98
Ar(H):Ar(S):Ar(O)=2:32:65
w=2:98⋅100%=0.20%
w=32:98⋅100%=32.65%.
w=65:98⋅100%=66.32%
☆֊Գրեք ներքոբերյալ անօրգանական շղթաների ռեակցիաների հավասարումները.
Քիմական երևույթները լինում են 4 տեսակի`քայքայման, միացման, փոխանակման,տեղակալման։
Քայքայման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնց ժամանակ 1 բարդ նյութը քայքայվում է և առաջանում է երկու կամ մի քանի պարզ նյութեր:
Միացման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնց ժամանակ 2 պարզ կամ բարդ նյութեր միանալով առաջացնում են 1 բարդ նյութ:
Փոխանակման ռեակցիաները ընթանում են 2 բարդ նյութերի միջև, որոնք փոխանակվում են իրենց ատոմներով:
Տեղակալման ռեակցիաներն ընթանում են պարզ և բարդ նյութերի միջև, որոնց դեպքում պարզ նյութի ատոմները տեղակալվում են բարդ նյութի ատոմներից մեկով:
- Մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-աղ` Mg→ MgO →Mg(OH)2→ MgCl2
Mg+O2=2MgO(հիմնային օքսիդ, մագնեզիումի օքսիդ)միացման
MgO+H2O=Mg(OH)2(հիմք,մագնեզիումի հիդրօքսիդ)միացման
Mg(OH)2+HCl(աղաթթու)=Mg2HCl2(մագնեզիումի քլորիդ)փոխանակման ռակցիա
- Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղ`P→P2O5→H3PO4 →Na3PO4
4P+5O2=2P2O5 (ֆոսֆորական օքսիդ)միացման ռեակցիա
2. P2O5+3H2O=2H3PO4 (օրթոֆոսֆորական թթու)միացման ռեակցիա
3. H3PO4+3NaCl=Na3PO4+3HCl (օրթոֆոսֆորական նատրիում), փոխանակման ռեակցիա
Էլիզա Այվազյան 