Month: January 2020

ՄԻՔԱՅԵԼ ԱՐԱՄՅԱՆՑ (19-20)

19-րդ դարի երկրորդ կեսի և 20-րդ դարի սկզբի հայ նավթարդյունաբերող, բարերար, ձեռնարկատեր և մեկենաս, Թիֆլիսի «Ազգային բարեգործական ընկերության» հիմնադիր Միքայել Արամյանցը ծնվել է 1843 թ. մայիսի 4-ին Լեռնային Ղարաբաղի Քյաթուկ գյուղում: Ավարտել  է Շուշիի  ծխական դպրոցը:
Աշխատելով ժամանակի հայտնի առևտրական Թարումանյանի մոտ որպես օգնական և որոշակի գումար վաստակելով, երիտասարդ Արամյանցը կատարում է բարեգործական իր առաջին քայլը: Գումարին կցելով հայրական տան վաճառքից ստացած 45 հազար ռուբլին, նա հիմնադրման 70-ամյակի կապակցությամբ այն նվիրաբերում է Շուշիի ծխական դպրոցին:…Արամաշենը կառուցելուն զուգահեռ,  նա օգնության ձեռք էր մեկնել նաև հարևանությամբ գտնվող թուրքական գյուղերին, սովյալ հույներին, Բաքվի, Փոթիի բնակիչներին: Ժամանակակիցների վկայությամբ, այնքան մեծ էր նրա նկատմամբ հարգանքը, որ երբ Արամյանցը հիվանդանում էր, մարդիկ խոտ էին լցնում նրա տան շեմին, որ անցնող կառքերի ձայնը չխանգարի նրա անդորրը:

Քըրք Քրքորյան(21 դար)

 1,6 մլրդ դոլար հարստությունից 500 միլիոն դոլարը բարեգործական կազմակերպություններին հանձնել։

Ավելի վաղ, ունեցվածքից 200 մլն դոլար բաժանվել էր մի շարք բարեգործական կազմակերպությունների:

Քրքորյանն իր կտակի մեջ նշել էր, որ իր հարստությունը պետք է բաժանվի իր մահից հետո առավելագույնը 2 տարվա ընթացքում:

Նա մահացել է 2015 թվականի հունիսի 15-ին, Լոս Անջելեսում, 98 տարեկանում:

Ես որպես բարերար

Իմ առաջին երազանքը որպես բարերար կցանկանայի կառուցել կացարան թափառող շների համար որպեսզի նրանք պաշտպանված լինեն բոլոր արտաքին վտանգներից։Նաև կուզեի օգնել բոլոր աղքատ ընտանիքներին , որբ երեխաներին, աղետի գոտիներին։Ես ցանկանում եմ որպեսզի աշխարհում հիվանդերեխա չլինի։

Ես թողել եմ հեռվում դալարագեղ այգին:

Ես գալիս եմ հեռվից և գնում եմ հեռու՝ անհայտ ու անժամանակ:

Փողոցով մի հին մեքենա սլացավ:

Ընդգծված բառերը ցույց են տալիս գործողության տեղ. դրանքտեղի պարագաներ են (ու՞ր, որտե՞ղ, որտեղի՞ց, որտեղո՞վ):

Գտի՛ր տեղի պարագաները:

• Կացարանի պատուհանից պոկված լույսի բույլը խճճվել էրծիրանենու սաղարթում:

• Սողոմոնի հայացքը ընկերոջ ափում բնակալած նամակի ճոթինէր:

• Կիսամութի մեջ նրանք նման էին կաթիլների՝ շարժուն ու տաք:

• Հետո հնչյունները պոկվեցին երկնքից, դարձան կապույտ հուլունքներ:

• Հնչյունները նրան տարան իր հարազատ ծննդավայր:

Կետերը փոխարինի՛ր տեղի պարագաներով (ու՞ր, որտե՞ղ, որտեղի՞ց, որտեղո՞վ):
• Ե՞րբ կբացվի պայծառ առավոտ :

•Այգի  ենք գնում ամեն օր:

• Մութ անտառում բուի կռինչն է տարածվում մեկ-մեկ:

• երկնքից լույս էր կաթկթում:

• Արորով ինձ … հանեցին:

Տեղի պարագա-երկրորդական նախադասությունները տրոհվում ենստորակետով:• Գյուղով անցնող ծերունին եկավ այնտեղ, ուր եղբայրներն էին կանգնած:

Կետադրի՛ր: Այնուհետև երկրորդական նախադասություններըդարձրու դերբայական դարձվածներ (բառակապակցություններ):

1. Մենք թաքնվեցինք այնտեղ ,ուր խիտ եղեգներ էին աճում:

2. Նրա հայացքը գնաց այնտեղ՝ որտեղից պատանին ձեռք էր պարզել:

3. Ուղիղ երկու շաբաթ Մաշտոցը դուրս չեկավ այնտեղից՝ ուր փակվել էր աղոթելու համար:

4. Զորավարն անցնում էր այնտեղով, որտեղով երեկ թշնամուզորքն էր սլացել:

5. Մշուշ էր բարձրանում այնտեցից, ուր ձյունը բարդաբոյ էր հասնում:

Շարահյուսորեն վերլուծիր նախադասությունը:• Սողոմոնը փակեց աչքերը. օտար բառերի միջից նա լսում էրհին-հին մի զրույց բարության, լավի ու մարդկայնությանմասին, որը տկար էր ու անզոր, երբ աշխարհը լի էրչարությամբ ու դաժանությամբ:

Սողոմոնը-ենթակա.
փակեց-ստորոգյալ.
աչքերը-ուղիղ խնդիր
օտար-որոշիչ.
բառերի միջից
նա-ենթակա.
լսում էր-ստորոգյալ.
հին-հին-որոշիչ.
զրույց-ուղիղ խնդիր.
բարության-հատկացուցիչ.
լավի ու մարդկայնությանմասին-հատկացուցիչ.
տկար-որոշիչ.
անզոր-որոշիչ.
երբ-ժամանակի պարագա.
աշխարհը-ենթակա.
լի էր-ստորոգյալ.

Թերակդզու բնակիչները մի պատմություն են պատմում անծանոթծերունու մասին:

Այդ օրը բոլորը վիճում էին հեղափոխության շուրջ:

Պապը անընդհատ հարցնում էր զինվոր թոռից:

Վերաբերության խնդիրը այն առարկան կամ անձն է, որի շուրջ կամվերաբերմամբ կատարվում է գործողությունը:

Գտի՛ր վերաբերության խնդիրները:

• Նրա շուրջը զանազան պատմություններ էին պտտվում:

• Քո վերաբերյալ իմ ձեռքի տակ եղած նյութերն արդեն իսկբավարար են ձերբակալելու համար:

• Արիության, փառքի ու սխրանքի մասին ես մոռանում էի այս դառնագին հողում:

• Ուսուցչիս նկատմամբ իմ հոգածությունը տարիների ընթացքում չխամրեց:

• Ծննդյան օրվա առթիվ ստացած շնորհավորանքները չէին մեղմացնում սրտի վիշտը:

Կետերի փոխարեն լրացրու վերաբերության խնդիրներ:

• Դու …. Ուրիշներից կարծիքներ ես հավաքում:

• Երբեմն ինձ հարցնում էր գրքերի, դասերի ,տնայինների վերաբերյալ հարցեր:

•բանավեճի շուրջ  լուրջ քննարկումներ սկսվեցին:

• Քթի տակ ինքն իրեն խոսում էր …, …, …:

•հանցագործի մասին ոչ մի տեղեկություն չունեին:

Շարահյուսորեն վերլուծիր նախադասությունը:
• Ջրի կաթիլներով ողողվում էին փոքրիկ շենքի խղճուկ պատերը, իսկ ծերունին աչքերով փորձում էր ստուգել ներսակողմիկազմվածքի ամրությունը:

պատերը—ենթակա
ողողվում էին—ստորոգյալ.
կաթիլներով— միջոցի խնդիր
ջրի—հատկացուցիչ
խղճուկ-որոշիչ.
շենքի— հատկացուցիչ.
փոքրիկ—որոշիչ.
ծերունին—ենթակա.
աչքերով—միջոցի խնդիր
փորձում էր—ստորոգյալ.
ստուգել—ստորոգյալ.
ներսակողմիկազմվածքի—հատկացուցիչ.
ամրությունը—ուղիղ խնդիր

Կետադրիր.

1. Երկու մոմ, իբրև հույսի կերոններ մարմրում էին տաճարիներսում:

2. Շենքը մի քանի հարկաբաժին ուներ և դրանցում միասին բնակվում էին՝ Կամսարական հինգ եղբայրները:

3. Նրանք իջնում էին բարձր լեռներից, որոնց գոգերում ծվարել ենգյուղերը ,որտեղ խավար խեղճություն կա:

4. Գնում էին հազար գույնի ձիեր քուռակներով, ու դեռ անծինթամբած ու մերկ դեղձան ու սպիտակ բաշերով:

5. Երևանյան գեղեցիկ անդորրավետ մի տուն էր ՝Գրիգոր պապիերբեմնի տունը հաստատուն հիմքերով ու պատերով, շոգիցպաշտպանող նեղ լուսամուտներով փայտե պատշգամբով:

Երկրորդական նախադասությունները դարձրեք բառակապակցություններ (դերբայական դարձվածներ)՝օգտագործելով վերաբերության խնդիրներ:

• Կինը մտածում է, որ նրանից գլուխ չի հանում:

• Նա հարցրեց աղջկան, թե որտեղ են տանեցիները:

• Ապա խոսեց Աշոտ սեպուհը, որ պարսից զորավարը զորք է բերել Հայաստան:

• Նա զարմանում էր, թե ինչ է իր մեջ տեղի ունենում:

• Բեշիրը մտածում էր, որ իր անունը լսելիս սարսափահար ենլինում:

Чтобы надувать воздушный шарик нам нужно` 4 не полных чайных ложек соды , уксус

наливаем сода в шарик ,а потом наливаем уксус в бутылку. Надеваем шарик на горлышко бутылки.Когда сода из шарика наливается в уксус ` они вступают в реакцию и шарик надувается .

• 

1. Դոեֆինները կարողանում են արտաբերել ձայների բավական մեծ սպեկտր, քթային օդային պարկի միջոցով: Կարելի է նշել ձայների մոտ երեք տեսակ՝ հաճախական մոդուլացված սուլոցներ, պայթուցիկ իմպուլսային ձայներ և կտտոցներ: Կտտոցները դելֆինների կողմից արձակած ձայների մեջ ամենաբարձրն են:

2. Դելֆինները հայտնի են իրենց ուրախ վարքագծով և նրանով, որ հանուն զվարճանքի, ջրի տակ օդային պղպջակներով օղակներ են բաց թողնում շնչուղու միջոցով: Օղակներից որոշները կարող են հադիսանալ հաղորդակցական ազդանշաններ:

3. Խմբի ներսում, դելֆինները ստեղծում են մտերիմ կապեր: Գիտնականները նկատել են, որ դելֆինները հոգ են տանում իրենց հիվանդ, վիրավոր և ծեր ազգակիցների մասին, իսկ էգ դելֆինը կարող է օգնություն ցույց տալ ծննդաբերող մեկ այլ էգ դելֆինի՝ ծանր ծննդաբերության ժամանակ: Այդ ժամանակ մոտակայքում գտնվող այլ դելֆիններ, պաշտպանելով ծննդաբերող դելֆինին, պտտվում են նրա շուրջը:

4. Մարդկանց և բոնոբոների (գաճաճ շիմպանզե) հետ նույն շարքում նաև դելֆինները միակ կենդանիներն են, որոնք կարող են զուգավորվել նաև հաճույքի համար:

5. Դելֆինների բարձր ինտելեկտուալության մասին է վկայում նաև այն, որ տարիքով դելֆինները երբեմն իրենց ձագուկներին սովորեցնում են որսի ժամանակ օգտվել հատուկ գործիքներից: Օրինակ, նրանք իրենց դնչին են «հագնում» ծովային սպունգեր, փշոտ ծովային բույսերի արանքում կամ ժայռերի խորշում ձկներ որսալուց չվնասվելու համար:

6. Դելֆինի մաշկը շատ նուրբ է և հեշտ վնասվում է այլ մակերեսների հետ առնչվելուց: Հենց այդ պատճառով, նախքան դելֆինին շոյելը, պետք է հանել բոլոր սուր առարկաները, օրինակ մատանին:

7. Դելֆինները ունենում են մինչև 100 ատամ: Բայց նրանք դրանցով չեն ծամում կերը, այլ ընդամենը բռնում են: Դելֆինները որսը կուլ են տալիս ամբողջությամբ:

1. Բնութագրեք Վրաստանի աշխարհագրական դիրքը:
2. Ի՞նչ դեր ունի Վրաստանը հվ-արմ Ասիայում:
3. Որո՞նք են Վաստանի զարգացման նախադրյալները:
4. Գնահատեք հայ-վրացական հարաբերությունները, ի՞նչ ազդեցություն կարող են ունենալ ՀՀ-ի համար, ի՞նչ ուղղությամբ պետք է զարգանան այդ հարաբերությունները:

1.Վրաստանն ունի շատ հարմար աշխարհագրական դիրք՝Սև ծովի արևելյան ափին գտնվելու շնորհիվ։

2.Վրաստանը՝ որպես տարածաշրջանում բավական ակտիվ դերակատարում ունեցող երկիր, փորձում էր մի կողմից ամրապնդել և զարգացնել իր հարաբերությունները տարածաշրջանային իր հարևանների հետ, մյուս կողմից, արդյունավետորեն մանևրելով, առաջ մղել իր շահերը տարածաշրջանում:

3.Այն ունի զարգացման միջին մակարդակ։ Տնտեսությունը բազմաճյուղ է։ Դրա գլխավոր նախադրյալը բնակլիմայական պայմանների և ռեսուրսների բազմազանությունն է։ Արդյունաբերական արտադրանքի արժեքն զգալիորեն գերազանցում է գյուղատնտեսականին։ Մեծ է երկրի տնտեսության կախվածությունը արտաքին առևտրից։ Վրաստանի համար տնտեսական զարգացման հզոր գործոն է Սև ծովը ։ Վրաստանում նաև զարգացած է ,թե տուրիզը և,թե առողջարանային տնտեսությունը` Սև ծովի ափին, Բորժոմ, Ծղալտուբո և այլ լեռնային տարածքներում: