- Ներածություն
- Պատմիր հայ ազգային — հասարակական շարժումների մասին
- Համեմատիր հասարակական -քաղաքական հոսանքների հայացքները
- Ներկայացրու, վերլուծիր արևմտահայերի ազգային սահմանադրութանբովանդակությունը
- Պատմիր Զեյթունի 1862թ.-ի իրադարձության և նշանակության մասին
- Տեսակետ
- <<Զեյթունի պատմությունը հնուց մինչև մեր օրերը>>
1.
2.Պահպանողականության հայացքները ձգտում էին վերականգնելու հայկականթագավորությունը,պահպանելու Հայոց եկեղեցու դերը,հայ նահապետականընտանիքի բարոյական նկարագիրը,անաղարտ պահելու հին հայերենը՝գրաբարը։
Արևելահայ ազատագրականների ամենանշանավոր դեմքերից է ՍտեփանոսՆազարյանցը։Նա Մոսկվայում լույս էր ընծայում նշանավոր«Հյուսիսափայլ»ամսագիրը:Նա գտնում էր ,որ հայ ժողովուրդը պետք է ունենամշակութային ինքնավարություն,լուսավարություն,լուսավորյալ,առաջադիմականդպրոց։
XIX դ. երկրորդ կեսին ազատական հոսանքից անջատվեցին ավելի արմատականտրամադրված ներկայացուցիչներ,որոնք ձևավորեցին հասարակականքաղաքական նոր ուղղություններ։Դրանցից մեկը ներկայացնում էրհասարակության հեղափոխական վերափոխման կողմնակից,մեծ ժողովրդավար ՄիքիայելՆալբադյանը։
3. Թուրքերն իրենց արշավանքը Զեյթունի դեմ սկսեցին 1862թ.-ի հուլիս 27-ին: Հաջորդօրը թուրքական բանակը գրավում է Արեգին և Ավագկալ գյուղերը: Այս գյուղերի այնբնակիչները, որոնք չէին հասցրել փախչել, սպանվում են:
Հաջորդ օրը Ավագկետիկի կիրճում զեյթունցիները ջախջախում են թուրքsական5.000 հրոսակախմբերից մեկը: Վճռական ճակատամարտը տեղի է ունենում 1862թ.-իօգոստոսի 2-ին: Շուրջ 500 զեյթունցի, նահանջ ձևացնելով, թուրքական հիմնականբանակը մտցրեց Սբ. Աստվածածին վանքի և Զեյթուն գյուղաքաղաքի միջև գտնվողձորը: 1865թ. Օսմանյան կառավարության և զեյթունցիների միջև նորպայմանավորվածություն ձեռք բերվեց, որով զեյթունցիներն Օսմանյանգանձարանին վճարելու էին 150.000 արծաթե դրամ: Զեյթունում հաստատվելու էրթուրք կառավարիչ և թուրքական բանակի մի զորամաս:1862թ.-ի Զեյթունիապստամբությունը հաստատեց հավերժական ճշմարտությունը` միայն սեփականուժով է հնարավոր պահպանել երկրի մշտակայությունն ու բնակիչների գոյությունը:
4. Բագրատունիների անկումից հետո (1045 թ.) Զեյթունի տարածքում Անիիցգաղթած յոթ հայ ընտանիք բնակություն են հաստատել Շեհիրճոկում՝ տալով նրան«Անի–ձոր» անունը։ Տարածքը 1080–1375 թթ.-ին մտել է Կիլիկիայի հայկականպետության մեջ։ Բնակչությունն ավելացել է Շիրակից գաղթած հայերով, իսկհիմնական զանգվածը եկել է Կիլիկիայից, հայկական պետության անկումից հետո(1375 թ.)։
Գավառի և ավանի Զեյթուն անունն առաջին անգամ հիշատակվում է XV դարիսկզբին, երբ Կիլիկիայի մեծ մասին տիրում էր Զյուլ–Կադիրների ցեղը։ XV դարիմինչն XVI դարի սկիզբը եղել է Զյուլ–Կադիրների և Կարաման ցեղիտիրապետության տակ։
Էլիզա Այվազյան 