Քիմիա – Page 3 – Էլիզա Այվազյան

Գիտելիքի ստուգում

1.¹⁶O և ¹⁸O երկու իզոտոպների միջուկներում պրոտոնների ընդհանուր գումարն է. 1 18 3. 17 2. 16 4. 19

2.Ո՞ր նյութում է թթվածնի զանգվածային բաժինն ամենամեծը. 1. ջրում 3. ավազում(SiO₂) 2. կավիճում(CaCO₃) 4. ածխաթթու գազում(CO₂):

3..ա/Որ շարքում են ներառված միայն հիմնային օքսիդները
1. CaO,CO,CO₂ 3.N₂O₅,P₂O₅,BaO2.CuO,Fe₂O₃,MgO 4.Mn₂O₇,NO,ZnOբ/

Գրեք ընտրված օքսիդների և ֆոսֆորական թթվի միջև ռեակցիաների հավասարումները:

4.ա) Ո՞ր եղանակով կարելի է լաբորատորիայում թթվածին ստանալ.
1. մեթանի և ջրային գոլորշիների փոխազդեցությամբ

2. նատրումի և ջրի փոխազդեցությամբ

3. կալիումի պերմանգանատի քայքայելով

4. հեղուկացված օդը թորելով:

բ) Գրել քիմիական ռեակցիայի հավասարումը………..:

2KMnO₄= K₂MnO₄+ MnO₂+ O₂

5.Ինչի՞ է հավասար օքսիդներում թթվածնի օքսիդացման աստիճանը. 1. +2 3. -1 2. +1 4. -2

6.Որքա՞ն է մեկ ատոմ թթվածնի իրական զանգվածը(գ). 1.32 3. 2,656∙10^-23 2. 16 4.53,44∙10^-27 :

7. Ո՞ր պրոցեսին բնության մեջ թթվածինը չի մասնակցում .1.տեղումների առաջացում 3. նեխում2. ժանգոտում 4. այրում

8. Նշված ռեակցիաներից ընտրել վերօքս ռեակցիան և նշել օքսիդիչն ու վերականգնիչը.1.FeSO₄+2KOH=Fe(OH)₂+K₂SO₄2.HCl+NaOH=NaCl+H₂O3. CaCl₂+H₂SO₄=CaSO₄+2HCl)4.4Al+3O₂=2Al₂O₃

9. ա) Նյութերից ո՞ր զույգի հետ թթվածինը չի փոխազդում.1.Na և S 3.H₂ և P2.MgO և H₂O 4.CH₄ և Fe

10.ա) Ինչպե՞ս է կոչվում այն ռեակցիան, որի ժամանակ մեկ բարդ նյութից առաջանում է մի քանի նյութեր.1. միացման2. փոխանակման 3.քայքայման4. տեղակալման

11.Բնութագրիր թթվածին տարրը` նրա տարածվածությունը բնության մեջ…….
ա)կարգաթիվ 8,

բ)ատոմի բաղադրությունը , 8 էլեկտրոն,8 պրոտոն,8նեյտրոն

գ)էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը 1s2 2s2 2p4

դ)ո՞ր պարբերության տարր է 2,

ե)ո՞ր խմբի և ենթախմբի տարր է 6 խումբ գլխավոր ենթախումբ,

զ)ինչպիսի՞ տարր է` մետաղ է, թե՞ ոչմետաղ,ոչ մետաղ

է) ալոտրոպ տարաձևությունները,իզոտոպները,օքսիդացման աստիճանները….
Իզոտոպներ-016,017,018……
օքսիդացման աստիճանները -2 -1 0

12.Քիմիական տարրի կարգաթիվը 8 է: Ո՞րն է 5 մոլեկուլ այդ տարրի ատոմներից կազմված նյութը. 1. 5O₂ 3. 5O: 2 O₅ 4. 5P :

13.ա)Ո՞ր նյութի հետ թթվածինը կարող է փոխազդել. 1)Au, 2)Fe, 3)P , 4)S , 5) Cl₂, 6)Ne 1. 1, 2 3. 2, 3, 4: 2. 4, 5, 6 4. 1, 2, 3, 4, 5

բ)Գրել համապատասխան ռեակցիաների հավասարումները: : Al2O3, Fe3O4, P2O5, SO2, Cl2O7

14.Ո՞ր եղանակով կարելի է լաբորատորիայում թթվածին ստանալ. 1) ջրի էլեկրտոլիզից, 2) բերթոլեի աղի քայքայումից, 3)կալցիումի կարբոնատի քայքայումից, 4) կալիումի պերմանգանատի քայքայումից, 5) ալյումինի և ալկալու փոխազդեցությունից: Ճիշտ պատասխանը բերված է թվերի շարքի տեսքով.1. 2,4,5 2. 1,5 3. 1, 2, 4 4. 1,3,4:

բ)Գրել համապատասխան ռեակցիաների հավասարումները……………..:

15. ա ) Գրել այն ռեակցիաների հավասարումները , որոնց օգնությամբ կարելի է իրականացնել հետեւյալ փոխարկումները նշելով ռեակցիաների տեսակները . KMnO _{4 ->} O ₂ -> P ₂ O ₅ -> H ₃ PO ₄ -> Ca ₃ ( PO) ₄
բ ) Երկրորդ վերօքս ռեակցիայի համար կազմել էլեկտրոնային հաշվեկշռի հավասա րումը , հավասարեցնել , նշել վերականգնիչը եւ օքսիդիչը :

գ ) Պատասխանում նշված է օքսիդիչի և վերականգնիչի գործակիցների գումարը . 1.4.3.9 2.5 5.11 🙂

16. Ինչպիսի քիմիական կապեր են առկա հետեւյալ միացություներում `

O ₂ , H ₂ O, KF _– ում .

1. իոնային , բևեռային կովալենտ , ոչ բևեռային կովալենտ

2. բևեռային կովալենտ , իոնային , ոչ բևեռային կովալենտ

3. ոչ բևեռային կովալենտ , բևեռային կովալենտ , իոնային

       4.   միայն իոնական
.17.Համապատասխանացնել ռեակցիաների տեսակները և օրինակները.
ա.միացման   1.2KOH+H₂SO₄=K₂SO₄+2H₂O
բ.քայքայման   2.CaCO₃=CaO+CO₂
գ.փոխանակման   3.Zn+2HCl=ZnCl₂+H₂
դ.տեղակալման   4.H₂+Cl₂=2HCl
Ընտրել ճիշտ պատասխանների շարքը
1.ա4,բ2,գ1,դ3
2.ա1,բ4,գ3,դ2
3.ա3,բ2,գ1,դ4
4.ա4,բ2,գ3,դ4

18.Ինչ է օզոնը:
1/ թթվածնի ալոտրոպ ձևափոխություն
2/թթվածնի իզոտոպ
3/թթվածնի իզոմեր
4/ջրածնի և թթվածնի միացություն

19.Որ շարքում է պահպանված նյութերի մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-թթու-աղ հաջորդականությունը.
1.C-Fe₂O₃-H₂SO₄-Fe(OH)₂ 3.Fe-CO₂-KOH_HCl-FeCl₂
2. Ca-MgO-KOH-HNO₃-NaCl 4.P-Na₂O-HCl-KOH-ZnC_l

20.Հաստատեք կամ հերքեք պնդումների ճշմարտացիությունը թթվածին պարզ նյութիվերաբերյալ:

ա/մասնակցում է բույսերի և կենդանիների շնչառական գործընթացին:

բ/ջրի մոլեկուլում զանգվածային բաժինը կազմում է 88,9%:

գ/մտնում է բոլոր օքսիդների բաղադրության մեջ:

դ/:օդից թեթև

ե/ունի հոտ,համ

զ/ստացվում է ջրի քայքայումից:

Ընտանեկան նախագիծ՝Զատիկի ծեսը և քիմիան

Նպատակը՝

Սովորողների մոտ զարգացնել ավանդույթների,ծեսերի կատարման սովորույթները և ֆրանք դարձնել ուսումնական
Նախագծերը առցանց ուսուցման ժամանակ դարձնել ընտանեկան
Զարգացնել ինքնուրույն աշխատելու ունակությունը,մեդիակրթությունը
Բացահայտել սննդային ներկերը,որոնք օգտագործվում են զատիկի ծեսի ժամանակ ձվերը ներկելու համար

Ընթացքը մեկ շաբաթ
Սովորողներին առաջադրվող հարցեր՝

Բացատրել ծեսի իմաստը
Ինչ գույներ է օգտագործում ձեր մայրիկը հավկիթները ներկելու համար
Ինչ քիմիական բաղադրություն ունեն այդ ներկերը
Ինչ վնաս կարող են պատճառել այդ ներկերը մարդու օրգանիզմին
Ինչ քիմիական բաղադրություն ունի հավկիթը,հավկիթի կեղևի բաղադրությունը
Հավկիթի մեջ մտնող նյութերի օգուտն և վնասը:

1.Զատկի տոնի միջոցով մենք ապացուցում ենք մեր հավատքը Աստծուն։Զատիկը 5 տաղավար տոներից մեկն է։Սեղանին դրված է լինում խաշած ձու որը ներկում են կարմիր գույնի որը խորհրդանշում է Հիսուսի թափած արյունը մարդկանց մեղքերի համար։Դրված է լինում նաև չամիչով փլավ ,որը մեկնաբանվում է որպես ողջ մարդկության խորհրդանիշ, որտեղ չամիչը՝ հավատացյալներն են։Հիմա սեղանին դնում են ռուսական թխվածք՝կուլիչ, բայց մինչև այդ դնում էին կաթնահունց։

2.Մենք ներկում ենք և’ գունավոր ներկերով և’ տորոնի արմատներով։

3.https://spravka.dobro-est.com/spravochnik/sokrashheniya/pishhevaya-i-himicheskaya-promyishlennost/pishhevyie-dobavki-e-1-krasiteli-opisanie-oboznachenie-i-rasshifrovki-pishhevyih-krasiteley.html այս սայտում ներքևը կա աղյուսակ որտեղ գրված է բոլոր բաղադրությունները և բերում են վնաս ,թե ոչ:

4.Այդ ներկերով որոնցով ներկում ենք կարող են անցնել հավկիթ և դա մեզ վնաս բերի։

5.Քիմիական բաղադրությունները ՝ սպիտակուց , երկաթ (դեղնուցի մեջ), կալցիում(կեղևի մեջ)

Դեռևս հին ժամանակներից հայտնի է եղել, որ հավի ձվի կճեպը շատ օգտակար է մարդու օրգանիզմի համար: Ավելին, հնում մարդիկ այն մանրացրել եւ օգտագործել են ամենօրյա սննդակարգի մեջ:

6.Հավկիթները պարունակում են սննդարար նյութեր ու վիտամիններ, ինչի շնորհիվ հաճախ նշանակվում են կանխարգելիչ ու թերապևտիկ նպատակներով:

· Հավկիթը հարուստ է A, D, E, ինչպես նաև B խմբի վիտամիններով և տարբեր հանքանյութերով:

· Թարմ հավկիթի սպիտակուցն օգտագործվում է տարբեր բորբոքային հիվանդությունների դեպքում (օրինակ՝ սուր ացիդոզի՝ օրգանիզմում թթվահիմնային բալանսի բարձրացման դեպքում):

· Հում ձվի սպիտակուցը չի գրգռում ստամոքսի լորձաթաղանթը և շատ արագ յուրացվում է: Հավկիթը կարելի է օգտագործել նույնիսկ խոցային հիվանդության դեպքում, սակայն սպիտակուցն օգտագործելիս հարկավոր է շատ զգույշ լինել ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքման դեպքում:

· Հավկիթը շատ հեշտ մարսվում ու յուրացվում է օրգանիզմի կողմից: Բացի այդ, այն դիետիկ մթերք է. հում հավկիթը պարունակում է ընդամենը 149 կկալ:

· Հում հավկիթը շատ արդյունավետ միջոց է ձայնալարերը վերականգնելու համար:

· Հավկիթը շատ օգտակար է նյարդային համակարգի հիվանդությունների դեպքում, ուստի խորհուրդ է տրվում ներառել այն նման խնդիրենրից տառապող հիվանդների սննդակարգում: Բացի այդ, այն օգտագործվում է նաև նեյրոգեն արդյունաբերական քիմիկատների (սնդիկ, մկնդեղ և այլն) հետ աշխատող մարդկանց բուժման և հավանական խնդիրների կանխարգելման համար:

· Բացի այդ, այս մթերքը կարգավորում է զարկերակային ճնշումը:

· Վերջին ուսումնասիրություններն ապացուցում են նաև, որ հավկիթն օգնում է ազատվել ավելորդ քաշից՝ առանց օրգանիզմին վնաս հասցնելու:

· Հավկիթը բարելավում է թոքերի աշխատանքը, ինչպես նաև պայքարում է բակտերիաների դեմ և նվազեցնում օնկոլոգիական հիվանդությունների առաջացման հավանականությունը:

Սակայն հարկ է նշել, որ հավկիթն օգտակար է ոչ բոլորի համար: Կան մարդիկ, որոնց օրգանիզմն ունակ չէ մարսել հավկիթը:

· Հավկիթը կարող է նաև ալերգիկ ռեակցիա առաջացնել որոշ երեխաների մոտ, սակայն հաճախ այս խնդիրն անհետանում է ժամանակի ընթացքում: Այնուամենայնիվ՝ որոշ դեպքերում ալերգիան կարող է պահպանվել մարդում ամբողջ կյանքի ընթացքում:

· Որոշ բժիշկների պնդմամբ՝ հավկիթը չի կարելի օգտագործել շաբաթական երեք անգամից ավել, քանի որ այն կարող է բարձրացնել արյան մեջ խոլեստերինի մակարդակը:

· Հարկ է նաև հիշել, որ հավկիթի չարաշահումը կարող է հանգեցնել նյութափոխանակության խանգարման:

Դաս 9,10

Հետևյալ ռեակցիաների հավասարումները հավասարեցնել,նշել տիպերը
2Cu +O2 =2CuO
Fe(OH)2→ FeO+H2
Zn +Cl2= ZnCl2
2HgO = 2Hg+ O2
2Cr2O3 → 4Cr + 3O2
KJ + Cl2→ KJ + Cl2
Na2O + H2O= 2NaOH
H2CO3 → CO2 + H2O
Zn + 2HCl → ZnCl2+ H2
2Fe + 3O2→ 2Fe2O3
2NaNO3→ 2NaNO2+ O2

Zn +O2=ZnO2
MgO + H3PO4=MgPO4H3 Al(OH)3 + H3PO4 = AlPO4H3 Fe2O3 +H2SO4=Fe2SO4
CaO + HNO3=CaHNO3
Al + Cr2O3=
Ca+H2O=CaH2O
P2O5 + H2O=
Al(OH)3=

օքսիդ	թթու	հիմք	Աղ

Գործնական աշխատանք :քիմական ռեակցիաների տեսակնհրը

Քիմիական հավասարումը դա քիմիական ռեակցիայի պայմանական գրառումն է բանաձևերի և եթե անհրաժեշտ է գործակիցների միջոցով։

1.միացման ռեակցիա. այն ռեակցիաները որոնց ժամանակ 2 նյութից ստացվում է 1 բարդ նյութ

Mg-ը պահում ենք սպիրտայրոցի վրա այն վառվում և փշրվում

https://m.youtube.com/watch?v=8BYt_PJOKDs

2Mg+O2=2MgO2
գործակիցը(2) ցույց է տալիս ատոմների կամ մոլեկուլների թիվը

2.Տեղակալման ռեակցիա

Տեղակալման են կոչվում այն ռեակցիաները որոնք կատարվում են պարզ և բարդնյութերի միջև որտեղ պարզ նյութի ատոմնեդը տեղակալուն են բարդ նյութի տարրիատոմներից որևե մեկին

Անոթի մեջ լցնում ենք երկաթի սուլֆատ հետո ջուր,մեխը ամրացնում ենք թելին մցնում ենք լուծույթի մեջ։Ժամանակ հետո մեխը կարմրեց

https://m.youtube.com/watch?v=nPa5CfpgmN0&t=1s

Fe+CuSO4

3.քայքայման

քայքայման է կոչվում այն ռեակցիաները որոնց ժամանակ 1 բարդ նյութից ստացվում է մի քանի նյութ

փորձանոթի մեջ լցրեցինք մալաքիթի կանաչ փոշին և փորձանոթը ամրացրեցինք հորիզոնական ամրակալի թաթի վրա և փակեցինք գազատար խողովակը ,այն իջացրեցինք ջրի մեջ։Փորձանոթը տաքացրեցինք սպիրտայրոցի բոցի միջոցով։Նկատեցինք որ կանաչ նյութը սևացավ,անոթի մեջ ջրի կաթիլներ առաջացավ և ջրով կոբայի մեջ ածխաթթու գազ անջատվեց։

Թթվածին

https://youtu.be/4lEJSPem8Yg

Օդի բաղադրությունում թթվածնի ծավալային բաժինը 20,93 % է, իսկ զանգվածայինը՝ 23,15 %։ Դեռևս երկու հարյուր տարի առաջ մարդիկ անտեղյակ էին թթվածնի գոյությանը։ Միայն 1770 թ. քիմիկոսներն առաջին անգամ հայտնագործեցին, որ որոշ նյութեր տաքանալիս անջատում են այնպիսի մի գազ, որի մեջ, ինչպես օդում, այրվում է մոմը։Օդում թթվածնի ծախսը հիմնականում պայմանավորված է նյութերի օքսիդացմամբ, այրմամբ, օրգանական նյութերի նեխմամբ ու կենդանի օրգանիզմների շնչառությամբ։ Արտադրության մեջ թթվածինը ստացվում է օդից։ Օդը սովորական ճնշման տակ -200°С սառեցնելիս՝ վեր է ածվում բաց երկնագույն հեղուկի, ապա զգույշ տաքացնում են -195°С-ում անջատվում է ազոտը, իսկ -183°С-ում անջատվում է թթվածինը։Թթվածինն ազատ վիճակում քիմիապես ակտիվ պարզ նյութերից է ու հեշտությամբ փոխազդում է մեծ թվով պարզ և բարդ նյութերի հետ։ Թթվածնի փոխազդեցությունը ոչ մետաղների հետ. Թթվածնի հետ անմիջականորեն փոխազդում են գրեթե բոլոր ոչ մետաղները՝ ֆտորից , քլորից , բրոմից և յոդից բացի։Թթվածնի հետ նյութերի փոխազդեցությունը կոչվում է օքսիդացում: Օքսիդացման ռեակցիաներ են այրումը, շնչառությունը, մետաղների ժանգոտումը, բույսերի մնացորդների փտումը և այլն:

_{Թթվածնի անձնագրի կազմումը`}_{Թթվածնի ընդհանուր բնութագրումը}

_{Քիմիական նշանը} O

_{Քիմիական բանաձևը} O2

_{Հարաբերական ատոմային զանգված՝ Ar}15.999(16)

_{Հարաբերական մոլեկուլային զանգված Mr}(O2)=16*2=32

_{Իզոտոպները—16O,17O,18O}

_{Դիրքը պարբերական համակարգում՝կարգաթիվը, պարբերությունը, խումբը}՝8, 2 պարբերություն,VI խումբ

_{Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը Վալենտականությունը, օքսիդացման աստիճանը—–}

_Հաշվել_{մեկ ատոմի զանգվածը—-}

_{Թթվածնի ալոտրոպիկ տարաձեվություններ}

Լրացուցիչ՝Ազոտի մասին

Ազոտն անգույն, անհոտ, անհամ, ջրում քիչ լուծվող գազ է: Ամենատարածված քիմիական տարրերից է: Այն կազմված է 2 ազոտի ատոմներից (N₂), որոնց կապը շատ ամուր է։5-րդ խմբի 7–րդ տարրը, քիմիական նշանը՝ N, ատոմային թիվը՝ 7, ատոմային զանգվածը՝ 14.0067:Երկրագնդի բաղադրության մեջ տարածվածությամբ ազոտը զբաղեցնում է 17-րդ տեղը, նրան բաժին է ընկնում Երկրագնդի զանգվածի 0.0019%-ը։ Չնայած անվանմանը, ազոտն առկա է բոլոր կենդանի օրգանիզմներում:Ազոտը հայտնագործվել է 1772 թվականին շոտլանդացի գիտնական Դանիել Ռեզերֆորդի կողմից՝ ածխի, ծծմբի, գազային ֆոսֆորի այրման արգասիքները ծծմբական լուծույթի միջով անցկացնելիս:Ազոտի մոլեկուլը երկատոմ է։ Ատոմների միջև ամուր քիմիական կապի պատճառով սովորական պայմաններում ազոտը քիմիապես կայուն է և նյութերի մեծ մասի հետ միանում է միայն միայն բարձր ջերմաստիճանում։Թթվածնի հետ ազոտը միանում է միայն շատ բարձր ջերմաստիճանում։ Բնության մեջ այդ ռեակցիան ընթանում է կայծակի ժամանակ։

https://youtu.be/88RVM-ctLuA

Անօրգանական նյութերի դասակարգումը

Նյութը տարածության մեջ որոշակի ծավալ զբաղեցնող մասնիկների համախումբ է խիստ որոշակի հատկություններով, կառուցվածքով, զանգվածով օժտված: Նյութերը բաժանվում են` պարզի և բարդի:

Պարզ են կոչվում այն նյութերը,որոնք կազմված են մեկ տարրի ատոմներից:

Բարդ են կոչվում այն նյութերը,որոնք կազմված են երկու կամ ավելի տարրի ատոմներից:

Տարրը որոշակի ատոմների տեսակ է:

Պարզ նյութերը բաժանվում են մետաղների և ոչ մետաղների:

Մետաղները, բացի սնդիկից պինդ են, պլաստիկ են, ունեն մետաղական փայլ, ունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն, արտաքին շերտում ունեն չորսից քիչ էլեկտրոններ, շերտը ավարտելու համար կորցնում են էլեկտրոնները առաջացնելով դրական իոններ:

Ոչ մետաղները, եթե պինդ են փխրուն են, մեծ մասամբ հեղուկ կամ գազային նյութեր են, չունեն փայլ, չունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն, չունեն մետաղական փայլ, վերջին շերտում ունեն չորսից շատ էլեկտրոններ, շերտը ավարտելու համար ընդունունում են էլեկտրոններ առաջացնելով բացասական իոններ:

Բարդ նյութերը բաժանվում են`օքսիդների, թթուների, հիմքերի և աղերի:

Օքսիդներ են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են երկու տարրի ատոմներից, որոնցից մեկը թթվածինն է:

Թթուներ են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են ջրածնի ատոմներից և թթվային մնացորդից:

Աղեր են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից և թթվային մնացորդից:

Հիմքեր են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից և հիդրօսո խմբերից:

Թթուները`

HCl-աղաթթու-քլորիդ

HNO_{3-ազատակսն թթու,նիտրատ}

H₂SO_{4-ծծմբական թթու,սուլֆատ}

H₂CO_{3-ածխաթթու,կարբոնատ}

H₂SiO_{3-սիլիկաթթու,սիլիկատ}

H₃PO_{4-ֆոսֆորական թթու,ֆոսֆատ}

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

1.Առանձնացնել տրված նյութերը`Fe,SO₂,HCl,NaCl,BaO,P,Ba(OH)_2,Al,H₂CO₃,Al₂O₃,Al(OH)₃,H₂SO₄,Fe₂O₃,HNO₃,KNO₃,CaCO₃,CaO,S,Cl₂,MgO,Mg(NO3)₂ աղյուսակում և անվանում`

Մետաղներ	Ոչ մետաղներ	Օքսիդ	Թթու	Հիմք	Աղ
Fe	P	SO₂	HCl	Ba(OH)₂	NaCl
Al	S	BaO	H₂CO₃		CaCO₃
		Al₂O₃	H₂SO₄		Cl₂
		Fe₂O₃	HNO₃		Mg(NO3)₂
		KNO₃
		CaO
		MgO

2.Կազմել հետևյալ աղերի բանաձևերը`

Կալիումի կարբոնատ

KCO₃

Մագնեզիումի ֆոսֆատ

MgPo₄

Ալյումինի սուլֆատ

Al₂So₄

Ցինկի քլորիդ

ZnCl

Կալցիումի ֆոսֆատ

KPo₄

Մագնեզիումի նիտրատ

MgNo₃

3.Լրացրեք բաց թողնված բառերը

Օքսիներ են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են երկուտարրի ատոմներից, որոնցից մեկը թթվածինն է:

Թթուները այն բարդ նյութերն են, որոնք կազմված են երկու ատոմներից և ջրածնից:

Հիմքեր են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են մետաղի և թթվային մնացորդների խմբերից:

Հարցեր կրկնողության համար

Ինչ է ուսումնասիրում քիմիան,ինչ բնագիտական գիտություններ գիտեք
Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը դրանց հատկությունները, բաղադրությունը և նաև կիրառումը:
Ֆիզիկա, քիմիա, կենսաբանություն, էկոլոգիա, աստղագիտություն, աշխարհագրություն, բնապահպանություն, երկրաբանություն, գյուղատնտեսություն, անատոմիա և այլն…
Մարմին,նյութ,բերել օրինակներ
Մեզ շրջապատող բոլոր առարկաները կոչվում են ֆիզիկական մարմիններ: Իսկ այն ինչից կազմված են այդ ֆիզիկական մարմինները կոչվում են նյութեր:
Սեղան, աթոռ, բաժակ, տուփ, քանոն, մեքենա․․․
Պարզ և բարդ նյութեր,բերել օրինակներ
Պարզ նյութ-ծծումբ, երկաթ
Բարդ նյութ-պղինձ, ածխածին
Ֆիզիկական,քիմիական երևույթներ,բերել օրինակներ
Ֆիզիկական երևույթներ ՔԻմիական երևույթներ
Մոմի հալվումը Մագնեզյումի այրումը
Սպիրտի գոլորշիացումը Ամաոնյումի բիքրոմատի քայքայումը
Սոդայի լուծումը ջրում Լուցկու այրումը
Սահմանել մոլեկուլ,ատոմ հասկացողությունները,ատոմի բաղադրությունը
Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները: Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից։
Ինչ ատոմամոլեկուլային տեսության կետեր գիտեք
Տարրի հարաբերական ատոմային զանգված է կոչվում այն մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե տվյալ տարրի ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ որպես միավոր ընդունած ջրածնի ատոմի զանգվածից։ Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, թե մեկ մոլեկուլային զանգվածը քանի անգամ է մեծ:
Հարաբերական ատոմային,մոլեկուլային զանդված
Մոլեկուլի հարաբերական զանգվածի ատոմային միավոր։ Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, թե տվյալ նյութի մոլեկուլի զանգվածը քանի անգամ է մեծ Զանգվածի ատոմային միավորից (ԶԱՄ)։ Այն նշանակում են M_r-ով։
Տարրերի առաջին դասակարգումը,ինչպես է ստեղծվել պարբերական համակարգը
Տարրերի առաջին դասակարգում:
Բոլոր տարրերը բաժանվում են երկու խմբի` մետաղներ և ոչ մետաղներ: Մետաղները՝ բացի սնդիկից, պինդ են, ունեն մետաղական փայլ, պլաստիկ են, ունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն, կազմված են մետաղներից և դժվարահալ են:
Ոչ մետաղները, եթե պինդ են՝ փխրուն են, մեծամասամբ հեղուկ կամ գազային նյութեր են, չունեն փայլ, չունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն:
Այս դասակարգումը թերի էր, քանի որ գտնվեցին տարրեր, որոնք ունեն և’ մետաղական, և’ ոչ մետաղական հատկություններ:
Առանձնացրեցին երեք խումբ տարրեր:
Առաջին խումբը՝ ալկալիական մետաղներ, երկրորդը՝ հալոգենները, և երրորդը՝ իներտ կամ ազնիվ գազեր:
I խումբ \ Ալկալիական մետաղներ` ամենաակտիվ մետաղները, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr…
II խումբ \ Հալոգեններ` ամենաակտիվ ոչ մետաղներ, F², Cl², Br², J², At²… Հալոգեն բառը հուներենից թագմանվում է աղ առաջացնող նյութ:
III խումբ \ Իներտ կամ ազնիվ գազեր` He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn… Իներտ գազեր, նրանք կազմված են ատոմներից, որոնք այնքան պասիվ են, որ չեն միանում իրար և ուրիշ ատոմների հետ:
Բոլոր տարրերը գրվեցին ըստ ատոմային հարաբերական զանգվածների մեծացումով, տարրերը համարակալվեցին և այդ համարները կոչվեցին կարգաթվեր: Նկատեցին, որ ամեն մի 8 տարրից հետո կրկնվում են տարրերի հատկությունները: Այդ երկար շարքը բաժանեցին ավելի կարճ շարքերի, այնպես, որ ալկալիական մետաղները ընկնեն իրար տակ, հալոգենները իրար տակ, իներտներն էլ իրար տակ, այդ շարքերը կոչվեցին պարբերություններ:
Պարբերություններ,ինչ է ցույց տալիս պարբերության համարը
Պարբերոթյունը տարրերի հորիզոնական շարքեր են, գրված ըստ կարգաթվերի մեծացումով: Սկսվում են ալկալիական մետաղներով և ավարտվում ազնիվ գազերով:
Կարգաթիվ,ինչ է ցույց տալիս տարրի կարգաթիվը
Բոլոր տարրերը գրվել են ըստ ատոմային հարաբերական զանգվածների մեծացումով, տարրերը համարակալվեցին և այդ համարները կոչվեցին կարգաթվեր:
Խմբեր,ենթաղմբեր,ինչ է ցույց տալիս խմբի համարը
Խմբերը բաժանվում են գլխավոր և երկրորդական ենթախմբերի, գլխավոր է կոչվում այն ենթախումբը, որը կազմված է և փոքր և մեծ պարբերության տարրերից: Երրորդական ենթախմի տարրերը կապույտ են:
Տարրի բնութագրումը ըստ պարբերական համակարգի
Օքսիդացման աստիճան,վալենտականություն
քիմիական կապի տեսակները՝կովալենտ
(ոչբևեռայի,բևեռային),իոնային,մետաղական
Կովալենտ է կոչվում այն կապը, որը առաջանում է ոչ մետաղների ատոմների մինջև ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի միջոցով: Կովալենտ բառը լինում է երկու տեսակի` ոչ բևեռային և բևեռային: Ոչ բևեռային է կոչվում այն կապը, որը առաջանում է միևնույն ոչ մետաղների ատոմների միջև, ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի միջոցով: Բևեռային է կոչվում այն կապը, որը առաջանում է տարբեր ոչ մետաղների ատումների միջև, ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի միջոցով:

Նյութի զանգվածի պահպանման օրենքը:Նյութի բաղադրության պահպանման օրենքը:Քիմիական հավասարումներ
Քննարկվող հարցեր`

Նյութի զանգվածի պահպանման օրենքը:

Զանգվածի պահպանման օրենք, բնության հիմնական օրենքներից մեկը՝ քիմիական ռեակցիաներում նյութերի զանգվածի պահպանման օրենքը։ Ըստ այդ օրենքի՝ ռեակցիայի մեջ մտնող նյութերի զանգվածը հավասար է ռեակցիայի հետևանքով ստացվող նյութերի զանգվածին։ Ընդհանուր ձևով գրված հետևյալ ռեակցիայի համար՝ A + B = C + D , այդ օրենքը մաթեմատիկորեն կարելի է ներկայացնել որպես

Նյութի բաղադրության պահպանման օրենքը:

Նյութի բաղադրության պահպանման օրենքը, անկախ գտնվելու վայրից ստացման եղանակներկից նյութերը ունեն հաստատուն բաղադրություն:

Քիմիական հավասարումը դա քիմիական ռյակցայի պայմանական գրառումն է, քիմիական բանաձևերի և գործակիցների միջոցով: Ռյակցիյաները լինում են չորսը տեսակի`միացման, քայքայման տեղեկալման և փոխանակման: Միացման են կոչվում այն ռյակցիյաները, որոնց ժամանակ երկու նյութից ստացվում է մեկ նյութ : Քայքայման ռեակցիա, որոնց ժամանակ մեկ բարդ նյութից, ստանում ենք մի քանի նյութ: Տեղակալման ռեակցիանները կատարվում են պարզ և բարդ նյութերի միջև, որտեղ պարզ նյութի ատոմները տեղակալում են բարդ նյութի տարրի ատոմներից որևե մեկին Ա պլուս բց հավասար է ինչու աաախ ինչու ինչ դժվար ա դզեզ հետ դաս անելը: Փոխանակման ռեակցիաները կոտորվում են երկու բարդ նյութերի միջև որտեղ նրանք փոխանակվում են իրենց բաղադրիչ մասերով:

Քիմիական և ֆիզիկական երևույթներ:

Երբ տեղի է ունենում ֆիզիկական երևույթ, փոփոխության կարող են ենթարկվել նյութի ագրեգատային վիճակը, խտությունը, առարկայի չափսը կամ ձևը, սակայն նյութի բաղադրությունը և կառուցվածքը անփոփոխ են մնում: Նոր նյութեր չեն առաջանում նյութը հալեցնելիս, եռացնելիս, մանրացնելիս և այլն։

Քիմիական հավասարումներ,ռեակցիաների տեսակները`միացման,քայքայման,տեղակալման,փոխանակման:

Միացման քիմիական ռեակցիայի ժամանակ երկու կամ ավելի նյութերից ստացվում է մեկ բարդ նյութ:Միացման ռեակցիայի ելանյութերը կարող են լինել ինչպես պարզ, այնպես ել բարդ նյութեր:

Օքսիդ,թթու,հիմք,աղ:

Օքսիդ	Թթու	Հիմք	Աղ
Na2O	HCOOH	KOH՝ կալիումի հիդրոքսիդ	NaNO3, արծաթի նիտրատ՝
FeO	HNO₃	Al(OH)3՝ ալյումինի հիդրոքսիդ	NaCl արծաթի քլորիդ
Cu2O	HMnO₄	Fe(OH)3՝ երկաթի հիդրոքսիդներ

Գործնական աշխատանք՝ Տարբեր քիմիական կապերով մոլեկուլների և բյուրեղացանցերի մոդելների հավաքում

Ներքոբերյալ նյութերում՝ H₂, HCl, O₂, H₂O, N₂, NH₃, CH₄, P₄, S₈, NaCl, Fe որոշեք քիմիական կապերի տեսակները, լրացրեք աղյուսակ:

Ոչբևեռային կով. կապ	Բևեռային կով. կապ	Իոնային կապ	Մետաղական կապ
H₂ H-H	HCl H-Cl	NaCl	Fe
O₂ O=O	H₂O
N₂	NH₃
P₄	CH₄

Category: Քիմիա

Ջրածին