Էլիզա Այվազյան

Ձևակերպել մոլեկուլային կինետիկ-տեսության հիմնական դրույթները։

Նյութը կազմված է ատոմներից և մոլեկուլներից

Ի՞նչ է ջերմային շարժումը

Ջերմային շարժումը միկրոմասնիկների պատահական, քաոսային շարժումն է, ինչպիսիք են ատոմները, մոլեկուլները և այլն:

Ի՞նչ կարգի մեծություններ են մոլեկուլների (ատոմների) չափերը և զանգվածները

Հաստատուն մեծություններ են

Ի՞նչ է զանգվածի  ատոմային միավորը (1զ․ա․մ)

C ատոմի զանգվածի 1/12 մասն է։

Ի՞նչ է հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը։

Ի՞նչ է նյութի քանակը և ինչ միավորով է այն արտահայտվում

Ֆիզիկական մեծություն , որը ցույց է տալիս նյութում պարունակվող միանման կառուցվածքյին մասնիկների քանակը։ Արտահայտվում է մոլ միավորով

Ի՞նչ է մոլային զանգվածը։

(M )մոլային զանգվածը քիմիական միացության զանգվածն է՝ բաժանված նրա նյութի քանակի վրա՝ չափված մոլերով։

Ինչպե՞ս է որոշվում m զանգվածով մարմնի նյութի քանակը։

n=m/M

Ո՞ր երևույթն են անվանում դիֆուզիա։

Դիֆուզիան զանգվածի փոխանցման երևույթ է, որի պատճառով ժամանակի ընթացքում քիմիական մասնիկների բաշխումը տարածության մեջ ավելի միատեսակ է դառնում:

(Diffusion is a mass transfer phenomenon that causes the distribution of a chemical species to become more uniform in space as time passes.)

Ինչպե՞ս է դիֆուզիայի արագությունը կախված ջերմաստիճանից։

Ավելի բարձր ջերմաստիճանները մեծացնում են էներգիան և մոլեկուլների շարժումը՝ մեծացնելով դիֆուզիայի արագությունը։ Ցածր ջերմաստիճանները նվազեցնում են մոլեկուլների էներգիան՝ նվազեցնելով դիֆուզիայի արագությունը։

Արդյոք հնարավո՞ր է դիֆուզիան գազերի և հեղուկների, գազերի և պինդ մարմինների, հեղուկների և պինդ մարմինների միջև։

Հեղուկ և պինդ մարմինների միջև միայն

Ո՞ր շարժումն են անվանում բրոունյան շարժում։

Բրոունյան շարժումը հեղուկի մեջ մասնիկների պատահական, անվերահսկելի շարժումն է, երբ դրանք անընդհատ բախվում են այլ մոլեկուլների հետ:

Ինչպե՞ս է բրոունյան մասնիկի շարժման ուժգնությունը կախված միջավայրի ջերմաստիճանից։

Ջերմաստիճանի բարձացման զուգընթաց բրոունյան շարժումն ուժգնանում է, բրոունյան մասնիկի` հաջորդական դիրքերը միացնող բեկյալը դառնում է ավելի ու ավելի խճճված և անկանոն:

Ինչո՞վ են պայմանավորված միջմոլեկուլային փոխազդեցության ուժերը։

Միջմոլեկուլային ձգողության և վանողության ուժերից։

Բացատրել սոսնձման երևույթը։

Ինչով են տարբերվում մոլեկուլների ջերմային շարժումները գազերում, հեղուկներում և պինդ մարմիններում։

Ինչ տարբերություններ կան  բյուրեղային  և ամորֆ պինդ մարմինների միջև։

Ինչպե՞ս է բացատրվում հեղուկների հոսելիությունը։

Անոթում պարունակվում է 3 մոլ հելիում։ Հելիումի քանի՞  մոլեկուլ կա անոթում։

Անոթում պարունակվում է 4 գ ջրածին։ Ջրածնի  քանի՞  մոլեկուլ կա անոթում։

Քանի՞ մոլեկուլ է պարունակվում ջրի գոլորշու 9 գ-ում։

20 սմ ²  մակերեսով մակերևույթը պատված է 1 մկմ հաստությամբ արծաթի շերտով։ Արծաթի քանի՞ ատոմ կա այդ շերտում։

2,4* 10^-5  սմ³  ծավալ ունեցող յուղի կաթիլը, տարածվելով ջրի մակերևույթով, կազմեց 0,6 դմ² մակերեսով միամոլեկուլ թաղանթ։ Որոշել յուղի մոլեկուլի տրամագիծը։

Որոշակի պայմաններում թթվածինն ունի 1,28 կգ/մ³  խտություն։ Ի՞նչ ծավալ կզբաղեցնի այդ պայմաններում 3 կմոլ թթվածինը։ 

Գացեք ըսեք չար բաներուն որ չըլլան
Որ չըլլա թե պատահին
Կամ երբ ըլլան հեռու մնան մեր այս պզտիկ աշխարհեն
Համն ու հոտը խաթարելու չհասնին

Չար բաներուն բարև ըսեք մեր կողմեն
Ըսեք գիտենք թե անոնք կան ու միշտ կրնան պատահիլ
Ըսեք գիտենք թե կրնան
Օր ցերեկով մութ գիշերով հանկարծակի գալ մեզի

Բայց դուք ըսեք չար բաներուն որ չըլլան
Որ չըլլա թե պատահին
Կամ երբ ըլլան հեռու մնան մեր այս պզտիկ աշխարհեն

Քանի որ դուք չեք գիտեր ինչ
Քանի անոնք չեն գիտեր ինչ
Սեր ու սիրով
— Մերթ կենսուրախ — շաղ ու շողով
— Մերթ հուսաբեկ — ահ ու դողով —
Շյուղ շյուղի

Շիներ ենք մենք մեր աշխարհը լույս օրերու հյուրընկալ —
— Պզտիկ աշխարհ մը որ հազիվ հազ կրցեր է պարտկել
Մեր պզտիկ կյանքն ու մեր անդորրը ջերմիկ —

Այս բոլորը գացեք ըսեք չար բաներուն — և ըսեք
Որ չըլլա թե պատահին —
Երբ պատահին հեռու մնան մեր այս տաքուկ երդիքեն
Համն ու հոտը խաթարելու չհասնին

Առաջադրանքներ.

• Բանաստեղծությունը փոխադրել արևելահայերեն:

Գնացեք ասեք չար բաներին որ չլինեն
Որ չլինի թե պատահի
Կամ երբ լինեն հեռու մնան մեր այս փոքրիկ աշխարհից
Համն ու հոտը խաթարելուն չհասնի

Չար բաներին բարև ասեք մեր կողմից
Ասեք գիտենք թե նրանք կան ու միշտ կարող են պատահել
Ասեք գիտենք, որ կարող են
Օր ցերեկով մութ գիշերով հանկարծակի գալ մեզ մոտ

Բայց դուք ասեք չար բաներին որ չլինեն
Որ չլինի թե պատահի
Կամ երբ լինեն հեռու մնան մեր այս փոքրիկ աշխարհից

Քանի որ դուք չգիտեք ինչ
Քանի նրանք չգիտեն ինչ
Սեր ու սիրով
— Մեկ կենսուրախ — շաղ ու շողով
— Մեկ հուսաբեկ — ահ ու դողով —
Շյուղ շյուղի

Շինել ենք մենք մեր աշխարհը լույս օրերի հյուրընկալ —
— Փոքրիկ մի աշխարհ որ հազիվ հազ կարողացել է թաքցնել
Մեր փոքրիկ կյանքն ու մեր անդորրը ջերմիկ —

Այս բոլորը գնացեք ասեք չար բաներին — և ասեք
Որ չլինի թե պատահի —
Երբ պատահի հեռու մնան մեր այս տաքուկ երդիկներից
Համն ու հոտը խաթարելուն չհասնի

• Վերլուծի՛ բանաստեղծությունը։

504 Absolutely Essential Words – Unit 20; Learn the words and their definitions. Do the exercises. Make up your own stories using the new words of Unit 16.

1. emerge-come out; come up; come into view
2. jagged-with sharp points sticking out; unevenly cut or torn
3. linger-stay on;go slowly as if unwilling to leave
4. ambush-a trap in which soldiers or other enemies hide to make a surprise attack
5. crafty-skillful in deceiving others; sly; tricky
6. defiant- openly resisting; challenging
7. vigor-active strength or force
8. perish-be destroyed; die
9. fragile- easily broken, damaged,or destroyed;delicate

Place one of the new words in each of the blanks below.

1. if we do not do something about pollution, we may perish from this earth.
2. The jagged edge of that sheet of metal is very dangerous.
3. We were held captive by the sinister enemy for ten years
4. The bank teller’s crafty plan to steal a million dollars didn’t succeed.
5. I like to linger on until everyone else has left the theater.
6. My parents taught me not to be defiant of authority.
7. Did the ambush of the Lebanese soldiers fail?
8. Business persons can prosper if they are honest with their customers.
9. A new star has just emerged from the rock music world.
10. I can devour a steak in two minutes when i am hungry.
11. With a surprising show of vigor, the old woman swam up and down the pool six times!
12. A lack of calcium in Tyrone’s dies caused his bones to be quite fragile.

Circle the word that most nearly expresses the opposite meaning of the word printed in blue.

1. go back
2. free to leave
3. openly attack
4. sturdy
5. leave untouched
6. smooth edged
7. willing to obey
8. leave quickly
9. lack of strength
10. honest
11. be unsuccessful
12. live

• improving my grades, knowledge

So I chose the subjects I am more interested in and once again try to follow my dream of becoming an astronomer. I always wanted to become an astronomer, until i decided that i should improve my drawing skills and become a designer, well that was a big mistake.

• Taking care of myself, my mental health.

• Read more books. Every year. Every year i made a list of books to read but didn’t feel like it .

• looking forward to more activity

interactive . Ive always been…shy? No, not shy, i just didn’t want to interact with people and i still don’t. Well because of being like that, not everyone socialized with me and I never had the courage of making friends. Well i don’t thing i changed. Im still scared to socialize with people, scared from saying something wrong and making things awkward, so I ignore people to never end up in those situations.

Outdoor. This two years I’ve been very tired and all i did was playing games ( its not like i wanted doing it, i just had nothing to do) but ill try to spend more time outside, especially where there are not many people.

• Կենսական  տարրեր: Կենդանի  օրգանիզմում պարունակվող  օրգանական նյութերը:
• Ածխածին  տարրի  ատոմի  կառուցվածքի  առանձնահատկությունները:
• Հիբրիդացման  երևույթը  քիմիական  կապ  առաջանալիս,  sp-, sp²— , sp³—  հիբրիդացում: 
• Քիմիական  կապերի  էլեկտրոնային  բնույթը  օրգանական  նյութերում:
• Օրգանական  նյութերի  բազմաթվության պատճառներըը և կառուցվածքային  հիմնադրույթները:
• Իզոմերիա  երևույթը: Իզոմերիայի  տեսակները` կառուցվածքային և տարածական:
• Հոմոլոգիա  երևույթը: Հոմոլոգիական  շարքեր: Հոմոլոգներ: Իզոլոգներ:
• Օրգանական միացությունների հիմնական դասերը: Ֆունկցիոնալ խմբեր:
• Ալկանների հոմոլոգիական շարքը: Էթիլեն: Ացետիլեն: Բենզոլ:
• Քիմիական  ռեակցիաների  տեսակները օրգանական քիմիայում`տեղակալման, միացման, քայքայման, կրեկինգի, փոխանակման, վերօքս, խմորման, պոլիմերման: 
• Կովալենտային  կապի  խզման  եղանակները` հոմոլիտիկ, հետերոլիտիկ:
• Քիմիական  ռեակցիաների  մեխանիզմները`ռադիկալային, իոնային, իոն-ռադիկալային:

Մեթանի,  էթանի, էթիլենի, ացետիլենի, ցիկլոպրոպանի  մոլեկուլային, կառուցվածքային, էլեկտրոնային  բանաձևերը, էլեկտրոնային  ամպերի  փոխծածկը և մոլեկուլների գնդաձողային մոդելները

Աղբյուր

Իմանալով, որ տիկին Մալարդը տառապում է սրտի հետ կապված խնդիրներից, մեծ ուշադրություն է դարձվել նրան հնարավորինս մեղմորեն փոխանցելու ամուսնու մահվան լուրը.

Դա նրա քույր Ժոզեֆինան էր, ով նրան ասաց կոտրված նախադասություններով. քողարկված ակնարկներ, որոնք բացվում են ծածկույթի կեսին. Նրա կողքին էր նաև ամուսնու ընկեր Ռիչարդսը. Նա էր, ով թերթի գրասենյակում էր, երբ ստացավ տեղեկատվություն երկաթուղային վթարի մասին, եւ Բրինստի Կրյակվա անունը գլխավորեց « սպանված » ցուցակը: Նա միայն ժամանակ էր պահանջել երկրորդ հեռագրով իրեն ճշմարտությունից հավաստիացնելու համար եւ շտապել էր կանխել ցանկացած պակաս զգույշ, պակաս քնքուշ ընկերոջը `տխուր հաղորդագրությունը կրելու հարցում:

Նա չլսեց այս պատմությունը, քանի որ շատ կանայք նույն բանը լսեցին ՝ կաթվածահար անկարողությամբ ընդունելու դրա նշանակությունը. Նա անմիջապես, հանկարծակի վայրի լքվածությամբ, լաց եղավ քրոջ գրկում. Երբ պահեց վշտի փոթորիկը, նա միայնակ մտավ իր սենյակ.Նա ոչ ոք չէր ունենա որ հետևեր նրան.

Կանգնած էր ՝ բաց պատուհանի առջեւ, հարմարավետ, ընդարձակ բազկաթոռ. Նա թափվեց դրա մեջ ՝ ճնշվելով ֆիզիկական ուժասպառությամբ, որը հետապնդեց նրա մարմինը եւ կարծես ներթափանցեց նրա հոգին.

Նա իր տան դիմաց բաց հրապարակում կարող էր տեսնել ծառերի գագաթները, որոնք բոլորն էլ ջրատարներ էին, որոնք նոր գարնանային կյանք ունեին. Անձրեւի համեղ շունչը օդում էր. Փողոցում նրա ապրանքները լաց էին լինում վաճառականի տակ. Հեռավոր երգի նոտաները, որ ինչ-որ մեկը երգում էր, հասնում էին նրան թույլ, և անթիվ ճնճղուկներ էին շաղ տալիս քիվերի մեջ. Այստեղ եւ այնտեղ կային կապույտ երկնքի կետեր, որոնք ամպերի միջով, որոնք հանդիպում և ծոմ էին պահում միմյանց վրա արևմուտքում, իր պատուհանի առջև։

Նա նստեց իր գլուխը ետ գցած իր աթոռի բարձին, կատարյալ անշարժ, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ հեկեկոցը բարձրացավ նրա կոկորդը և թափահարեց նրան, ինչպես երեխան, որը քնած լաց է լինում, շարունակում է հեկեկալ քնի մեջ:

Նա երիտասարդ էր, ազնիվ, հանգիստ դեմքով, որի տողերը բռնադատում էին և նույնիսկ որոշակի ուժ էին առաջացնում։Բայց հիմա նա ձանձրալի հայացք ուներ, ում հայացքը կետադրված էր կապույտ երկնքի այդհատվածներից մեկի վրա։ Դա արտացոլման հայացք չէր, այլ ավելի շուտ ռացիոնալ մտքիկասեցման ցուցում:

Նրա մոտ ինչ-որ բան եկավ, և նա վախենում էր դրանից: Ի՞նչ էր դա։ Նա չգիտեր; այնչափազանց նուրբ և անհասկանալի էր անվանելու համար: Բայց նա զգաց դա՝ սողալովերկնքից, հասնելով նրան օդը լցնող ձայների, հոտերի, գույնի միջոցով:

Այժմ նրա կուրծքը սաստիկ բարձրացավ ու իջավ։ Նա սկսում էր հասկանալ, թե ինչ էպատրաստվում իրեն տիրել, և նա փորձեց պայքարել նրա հետ իր կամքով, ինչպես անզոր, ինչպես իր երկու սպիտակ բարակ ձեռքերը: Երբ նա հերքում էր ինքն իրեն, թեթևակի շշուկովբառը վրիպեց նրա թեթևակի բացված շուրթերից։ Նա նորից ու նորից ասում էր քթի տակ. «ազատ, ազատ, ազատ»: Նրա աչքերից դուրս եկավ մի դատարկ հայացք և սարսափի տեսք. Նրանք մնացին սուր և պայծառ: Նրա ազդակները արագ էին բաբախում, իսկ հոսող արյունը տաքացնում ու հանգստացնում էր նրա մարմնի ամեն մի թիզը։ Նա անընդհատ հարցնում էր, թե արդյոք դա հրեշավոր ուրախությունն էր, որ խանգարում էր նրան: Հստակ և բարձր ընկալումը թույլ տվեց նրան մերժել այս առաջարկը որպես չնչին:

Նա գիտեր, որ նորից լաց կլինի, երբ տեսնի մահացած բարի, նուրբ ձեռքերը. դեմք, որը երբեք սիրուց փրկված չէր թվում նրա վրա՝ անշարժ, մոխրագույն և մեռած: Բայց այդ դառը պահի հետևում նա տեսավ գալիք տարիների երկար երթ, որը բացարձակապես իրենը կլիներ: Եվ նա բացեց և ձեռքերը մեկնեց դեպի նրանց՝ ողջունելով: Առաջիկա տարիներին նրա համար ապրող չի լինի. նա կապրի իր համար: Չէր լինի ուժեղ կամք նրան թեքելու այդ կույր համառության մեջ, որով տղամարդիկ և կանայք կարծում են, որ իրավունք ունեն անձնական կամք պարտադրել զինակցին: Լավ դիտավորությունը կամ դաժան դիտավորությունը դարձրեցին արարքը ոչ պակաս հանցավոր, քանի որ նա նայեց դրան լուսավորության այդ կարճ պահին:

Եվ այնուամենայնիվ, նա սիրում էր նրան, երբեմն: Հաճախ նա չէր անում: Ինչպիսի՜ տարբերություն։ Ի՞նչ կարող էր սերը, չբացահայտված առեղծվածը, հույս դնել նրա վրա, որ նա կունենա ինքնահաստատում, որը նա հանկարծ ճանաչեց որպես իր էության ամենաուժեղ ազդակը:

«Ազատ, մարմինն ու հոգին ազատ են»: նա շարունակեց շշնջալ.

Ժոզեֆինան ծնկի իջավ փակ դռան առաջ՝ շրթունքները դեպի բանալու անցքը՝ աղաչելով ընդունելություն։ — Լուիզա, բացի՛ր դուռը, խնդրում եմ, բացի՛ր դուռը, դու հիվանդանալու ես։ Ի՞նչ ես անում, Լուիզա, հանուն դրախտի, բացի՛ր դուռը։

— Հեռացիր, ես ինձ չեմ հիվանդացնում։ Ոչ; նա խմեց կյանքի էլիքսիրը այդ բաց պատուհանից: Նրա երևակայությունը խառնաշփոթ էր անում այդ օրերին նրանից առաջ: Գարնան օրերը, ամառային օրերը և բոլոր տեսակի օրերը, որոնք իրենը կլինեն: Նա արագ աղոթեց երկար կյանքի համար: Միայն երեկ նա ցնցվեց, որ կյանքը կարող է երկար լինել։

Նա երկար կանգնեց և բացեց քրոջ անհանգստության դուռը։ Նրա աչքերում տենդային հաղթանակ կար, և նա ակամայից իրեն պահեց Հաղթանակի աստվածուհու պես։ Նա ձեռքերը փաթաթեց քրոջ գոտկատեղին և միասին իջան աստիճաններով։ Ռիչարդսը կանգնած սպասում էր նրանց ներքևում։

Ինչ-որ մեկը սողնակով բացեց մուտքի դուռը։ Ներս մտավ Բլինսթի մալարդը՝ մի քիչ կեղտոտված իր ճամփորդություններից, հավաքված իր պայուսակով և հովանոցով։ Նա դեպքի վայրից հեռու էր և նույնիսկ չգիտեր, թե ինչ է։ Նա ցնցվեց Ժոզեֆինայի ծակող ճիչից. Ռիչարդսի արագ շարժման վրա՝ ցույց տալու նրան կնոջ տեսանկյունից։

Բայց Ռիչարդսը շատ ուշացավ։

Երբ բժիշկները եկան, ասացին, որ նա մահացել է սրտի հիվանդությունից՝ ուրախությունից, որը սպանում է։

Մայիսի 16-20՝ Հեղինակային կրթական ծրագրի մայիսյան հավաք
Պատրաստվե՛ք ներկայացնելու՝
Թեման՝ Հայոց քաղաքակրթությունը ուշ միջնադարում․
ա/ Հայաստանը 15-րդ դարում
բ/ Հայաստանը 16-րդ դարում-17-րդ դարի առաջին կեսին /բանավոր, էջ 191-197, նաև այլ աղբյուրներ/․

Առաջադրանք
1․ Նկարագրե՛ք վիճակը Հայաստանում օտար տիրապետության շրջանում։
2․ Ե՞րբ և որտե՞ղ առաջացան Օսմանյան և Սեֆյան պետությունները։
3․ Նկարագրե՛ք Շահ Աբասի կազմակերպած հայ ժողովրդի բռնագաղթը

1604թ. ամռանը Օսմանյան բանակը անցավ հակահարձակման։ Թուրքերն Արզրումիցշարժվեցին դեպի Կարս և Շիրակ։ Շահ Աբասը որոշեց ճակատամարտ չտալ, այլ նահանջել նանաև որոշեց թշնամու բանակի հարձակման ուղղությամբ ամայացնել երկիրը, իսկ հայբնակչությանը քշել Պարսկաստան։ Դրանով նա  զրկում էր թշնամուն պարենավորվելուց, ինչիհետևանքով թուրքերի առաջխաղացումը կդժվարանար։

Շահ Աբասի այդ կազմակերպած բռնագաղթը նպատակ ուներ հայ բնակչությանը քշելՊարսկաստան, զարկ տալու երկրի տնտեսական զարգացմանը։

Պարսկական բանակը նահանջում էր Այրարատյան դաշտով, Երասխի հոսանքի ուղղությամբ։Առջևից նրանք Պարսկաստան էին քշում Այրարատյան դաշտում իրենց կողմից կուտակածողջ բնակչությանը։ Պարսից զինվորները Կարսից մինչև Ջուղա ընկած տարածքում ոչնչացնում էին տեղահանված բնակչության տները, ունեցվածքը և այլն որպեսզի դրանք թուրքերի ձեռքը չընկնեն։ Իսկ գաղթած բնակչությունն էլ կկորցներ վերադարձի հույսը։

Հայաստանը վերածվեց անապատի։ Գաղթից ազատվեց միայն Սյունիքի և Արցախ-Ուտիքիհայությունը, որը հեռու էր ռազմաճակատի գծից։ Բացի այդ, պարսիկները գիտակցում էին, որտեղի բնակչությունը, օգտվելով իր լեռնոտ երկրամասի անառիկությունից, կարող է համառդիմադրել։

Պարսկական բանակը, հետապնդվելով թուրքերից, շտապեցնում էր ժողովրդին օր առաջանցնել Երասխի մյուս ափը։ Ի վերջո, մեծ կորուստների գնով Ջուղա հասած ժողովուրդըպարսկական բանակի հետ անցնում է Երասխը։ Ղրանից հետո թուրքական բանակը մտավՆախիջևան։

1. 1, 4, 5, 6, 9

2. 3/4

3. կմեծանա 60-ով

4. (-∞0, 5]

5. 10 ժ 25ր

6. 3,14

7. P(x)=x⁵-x⁴+x³- x² + x-1

8. 5a² +14ab-3b²